Lan zaila Baztango herri eta auzo guztietan ospatzen diren besta eta ohiturak laburbiltzea.
Batzuk aspaldiko tradizioak dira. Arizkungo inautetako hartza erraterako. Bertan herriko mutil gazte bat hartzaz janzten da etxez-etxe eskean ibiltzeko. Bertze adibide bat “Egun ttun-ttun” edo Orakunde da, egun honetan herriko haurrak hankak lotuak dituen oilarra harrapatzen saiatzen dira begiak tapatuak dituztelarik.
Bertze besta aunitzek erlijio edota elizarekin oso lotuak daude.
Ezin ahantzi barride den Zugarramurdiko akelarreak.
BAZTANDARREN BILTZARRA
1963. urtean ospatu zen lehenbiziko aldiz Elizondon. Gazte koadrila bat joan omen zen egun pasa Aralar aldera eta han bururatu zitzaien bazkari handi bat ospatzea baztandar guziak elkartzeko.
Halaxe izan zen, 500 jende inguru bildu zen bazkari hartan. Herri bakoitzak orga bat prestatu zuen bazkal antzinako desfilean erakusteko.
Salbuespen batzuk barne, uztailako hilabetean urtero ospatzen da Elizondon Baztandarren Biltzarra. Gaur egun milaka pertsona hurbiltzen da hona euskara eta euskal kultura laguntzeko.
MUTILDANTZAK
Denboretan gehiago izanak gaur egun 15 mutildantza mantentzen dira soilik. Herriko mutilek plaza inguratuz dantza egiten dute txistua eta danbolinaren soinuarekin batera. + info
Sasoi latzak pastu zituzten mutildantzek, desagertzekotan egon baitziren. Baina mantentze lan horretan paper handia izan zuten Aita Donostia, Antonio eta Maurizio Elizaldek, melodiak errekuperatuz gain mutilak plazara ateratzera bulkatu baitzituzten.
IÑAUTEAK
uti aski da Baztanen inauteak ospatzeko; lau arropa, akordeoilaria eta humorea. Horrelaxe ibilki dira toki gehienetan etxez-etxe eskean jan eta besta egiten den bitartean.
Elizondon ohitura hori aspaldi galdu zen eta gaur egun orga eta mozorro tradizionalen desfilea egiten da.
Por desgracia, esta costumbre está en claro retroceso, y en pueblos como Elizondo se celebra un desfile de carrozas convencional.
HERRIKO BESTAK
Herriko bestak data hautan ospatzen dira: Irurita (Salbatore), Almandoz (Corpus Cristi), Berroeta (Pentekostes), Arizkun (San Juan), Erratzu (San Pedro), Azpilkueta (San Fermin), Elizondo (Santiago), Amaiur eta Oronoz (Abuztuak 15), Ziga (San Lorenzo), Lekaroz (San Bartolome), Arraioz (Iraileko lehenbiziko asteburua), Elbete (Santa Kruz), Aniz (Rosarioko amabirjina) eta Gartzain (Pilarika).