AMAIURKO MUSEOA
ETA GAZTELURA BISITA GIDATUAK
2 jarduera ezberdin eskaintzen dira: Amaiurko Museora sarrera edota gaztelura bisita gidatua + museora sarrera librea:
1. MUSEORA SARRERA
2020ko abuztuan erekia, museoak gazteluari buruzko erakusketa museografiko iraunkorra eta bertan Aranzadi Zientzia Elkarteak indusketa lanetan topatutako aztarna arkeologikoak biltzen ditu.
Amaiurko kale nagusiko oinetxe bateko beheko solairuan dago eta erakusketaz gain bertako produktuak erosteko denda ttiki bat dago.
SARRERAK
- Helduak, 12 urtetik aintzin: 3,50 €
- Haurrak, 6-11 urte: 2 €
- Haurrak, 0-5 urte: dohain
- Iraupena: 30 min
- Ordutegiak: hemen ikusi.
2. GAZTELURA BISITAK + MUSEOA
Museoaren atean bilduta, herriko goiko aldea zeharkatuz, Gaztelu mendira iritsiko gara, bidean eta bertan Amaiurko gazteluaren historiarekin zer ikusirik daukaten zenbait azalpen emango direlarik.
Gure pausoak urratuz, arkeologia zentrora bueltatuko gara, bertan gazteluan aurkitutako piezen erakusketa libreki bisitatzeko.
SARRERAK
- Helduak, 12 urtetik aintzin: 6 €
- Haurrak, 6-11 urte: 3 €
- Haurrak, 0-5 urte: dohain
- Iraupena: 60 min
- Ordutegiak: hemen ikusi.
NOLA EGIN ERRESERBA
APARKALEKUA + SARRERAK
ONLINE ERRESERBA 2 PAUSUTAN
Museorako sarrerez / gaztelurako bisita gidatuez gain, Amaiur herrira sartzeko aparkalekua erreserbatzea beharrezkoa da; erreserba beraz bi pauso eta plataforma ezberdinetan egin beharko da:
MUSEORAKO SARRERAK / GAZTELURAKO BISITA GIDATUAK
Horrez gain, beharrezkoak diren Museorako sarrerak edo Gaztelurako bisita gidatuak erreserbatu (gaztelaniaz edo euskaraz).
Erreserba egiteko zalantzarik baduzu, deitu museora eta zuzenean erantzunen dizugu: 641 34 59 83 (Att. Marian).
Informazio osagarria
Informazio gehiago nahi baduzu bete konpromezurik gabe eskuineko formularioa
AMAIURKO MUSEOA
Etxeberria etxea
Kale nagusia
31715 Amaiur (Nafarroa)
Tfnoa. 641 34 59 83
Historia pixka bat
Erdi Aroa (XII. mendetik 1512ra)
Amaiurko gazteluaren inguruko lehen aipamenak XII. mendekoak dira. Ondorioz, erakusketa honetan Erdi Aroko gaztelu hura nolakoa zen ikusi ahal izango dugu: dorre nagusia, ur-tanga, bost dorre zituen lehen harresiarekin inguratuta, eta bi dorre zituen bigarren harresia. Erakusketa horretan, beira-arasetan aztarna metalikoak izango dira ikusgai: gezien eta balezten puntak, soldaduen jantzietako apaingarriak, ontzien pusketa zeramikoak eta egurrezko egituretako iltzeen hondarrak, adibidez. Gainera, lantza baten punta handi bat edo txanponak ikusteko aukera ere izango dugu. Horrek guztiak Erdi Aroko gaztelu hura babestu zuten soldadu-taldeen eguneroko bizitzaren inguruko irudia erakutsiko digu. Gehienetan, 20 soldadu baino gutxiagokoa izaten zen taldea, baina gatazka belikoko uneetan, guarnizioko kide kopurua nabarmen handi zitekeen.
Konkista (1512 – 1522)
1512 eta 1522 artean, Nafarroako konkistaren garaian, gaztelua handitzeko lan handiak egin zituzten eta, lan haiei esker, 2 kubo handi atxiki zituzten plataformekin kainoiak bertan jarri eta, hala, artilleria-erasoei aurre egin ahal izateko.
Beira-arasetan ikusgai daude gazteluko hainbat tokitan berreskuratu dituzten jaurtigaiak, burdinazko bola trinko handiak (bakoitza 14,15 kilokoa). Bestalde, nabarmendu beharrekoa da burdinazko xaflekin blindatutako ate baten kopia. Baina, zalantzarik gabe, piezarik ikusgarriena “Amaiurko ezpata” izenekoa da. Ezpata garai hartako objektuen eta jaurtigaien pusketekin batera aurkitu zuten. Orain erakusketako beira-arasetako batean dago ikusgai.
Gainera, gaztelua handitu zutenean, ur-tanga edo uharka berri bat egiteko beharra sortu zen gero eta gehiago ziren soldaduak mantendu ahal izateko. Ur-tanga kareharrizko harlanduzko lanarekin egindako blokeekin egindako kanoi-ganga batek estalitako aztarnategian dago. Arkeologia-zentroan bertan topatutako objektuak daude ikusgai: ura ateratzeko erabiltzen zuten egurrezko eta burdinazko kuboa, zilar-bitsetan sartutako bi lantza-punta, egurrezko kaiku bat eta ura garraiatzeko erabiltzen zituzten tinak. Objektu horietako batzuk egurrezkoak dira eta gaztelu barruko hezetasunari eta baldintza anaerobikoei esker mantendu ahal izan dira.
Amaiurko erakusketa-zentroko azken blokea memoria izenekoa da. Atal horretan, gazteluan 1522. urtean gertatutakoa mendez mende nola kontatu izan duten ikus daiteke. Horregatik, nabarmendu beharrekoa da Amaiurko gaztelua dela gaur egun Nafarroako Foru Komunitatea osatzen duen lurraldean konkistatzaileei aurka egin zien azkena. Uztailaren 19an amaitu zen erresistentzia, eta abuztuaren 11n erabilezin bihurtu zuten leherketarako minen bidez.
Gertakari horiek guztiak belaunaldiz belaunaldi kontatu izan dira azken mendeotan. Eta, kontakizun horrekin lotuta, 7 metroko luzera duen beira-nasa handi bat nabarmendu behar dugu. XVII., XVIII., XIX. eta XX. mendeetako jatorrizko argitalpenak daude horietan ikusgai. Argitalpen horien bidez, ikuspegi ezberdinetatik zabaldu izan den idatzizko memoriari buruzko memoria egiteko aukera izango du ikusleak.
Zalantzarik gabe, arkeologia-zentro hori Baztan bailarako aisialdi kulturaleko erreferentzietako bat eta Amaiur hiribildura edo gazteluko aztarna musealizatuetara egindako bisita osatzeko ezinbesteko elementu bihurtuko da.